Co mówi prawo handlowe o indywidualnej i wspólnej kadencji członków zarządu spółki z o.o.?

Podstawowe znaczenie dla omawianej w naszym tekście problematyki ma art. 202 § 3 k.s.h.. Wynikają zeń istotne reguły, które jednak nie krępują autonomii wspólników, gdyż są względnie obowiązujące (ius dispositivum).

Rola postanowień umowy spółki

Zgodnie ze wspomnianym art. 202 § 3 k.s.h., jeżeli umowa spółki z o.o. nie zawiera odmiennych postanowień, zasadą jest kadencyjność poszczególnych członków zarządu. Można zatem mówić o kodeksowej zasadzie kadencji indywidualnych, którą nie jest tożsama z domniemaniem kadencyjności całego zarządu jako organu spółki, zatem in gremio.

Jeśli umowa powołująca do istnienia spółkę z o.o. przewiduje wspólną kadencję zarządu, temu spośród jego członków, którego powołano, gdy kadencja już trwała, mandat przysługuje tylko do końca okresu, w którym mandaty posiadają pozostali członkowie zarządu (art. 202 § 3 k.s.h. in fine). Wobec mamy do czynienia z regułą jednoczesnego wygasania mandatów osób zasiadających w zarządzie. Wyjątek od niej zachodzi, gdy następuje „wymiana” całego składu zarządu, bowiem nowi managerowie rozpoczynają własną, „pełną” kadencję.

Adekwatna terminologia

Skuteczne zastrzeżenie obowiązywania w spółce zasady wspólnej kadencji wymaga wprowadzenia do umowy postanowień sformułowanych z użyciem precyzyjnego słownictwa. Praktyka wskazuje, że nie wystarczy ogólne stwierdzenie typu „członkowie zarządu są powoływani na okres trzech lat” albo „na trzyletnią kadencję”. Konieczne jest wskazanie expressis verbis, że kadencja jest wspólna.

Zarząd, kadencja i rotacja

W praktyce polskiego prawa spółek zwykle odchodzi się od kodeksowej zasady kadencyjności poszczególnych członków zarządu. Umowy spółek z o.o. przewidują omawianą wyżej wspólną kadencję zarządu bądź wprowadzają tzw. system rotacyjny, w którym kadencję ustala się np. na dwa lata, a przy tym zastrzega się, że gdy minie pierwszy rok, połowa osób zasiadających w zarządzie ustąpi, a jej miejsce zajmą nowi managerowie.

Na zakończenie można dodać, że jeśli w danej spółce zdecydowano się na utrzymanie kodeksowej zasady kadencji indywidualnych, nic nie stoi na przeszkodzie zróżnicowaniu długości kadencji poszczególnych członków zarządu. Kryteria, według których ma nastąpić to zróżnicowanie zależą od woli wspólników, kształtujących treść umowy spółki.

Na podstawie:

R. Pabis [w:] J. Bieniak (red.), KSH. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2020, uwagi do art. 202.